برخی واژه های قرآن ظرفند

برخی اشخاص بوده اند و اندیشیده اندکه میتوانند  دائره واژه های مشترک المعنی ، خصوصا واژه های اضداد را به راحتی بگسترانند. زیرا در داخل قرآن در دو حالت متضاد به کار گرفته شده اند . برای نمونه در  کتاب " ما اتفق لفظه واختلف معناه   اثر   ابن شجری"  چنین مطالبی آمده است . امّا غافل از اینکه برخی واژه های مورد استفاده  قرآن ظرفند ،  غافلند آنان که ظرف خالی را با ظرف پر ، دو چیز متضاد میپندارند حال آنکه ظرف ، ظرف است چه پر باشد و چه خالی  

دو نمونه :

1- ذنب       به معنای مطلق دنباله و پی آمد است هر چیز خوب یا بد ، جسم یا رفتار  است و هرگز به معنی   خطیئه، سیّئه، اثم  نمیباشد. از واژه های ظرف است میتوان در این ظرف کم ریخت یا حداکثر، اپسیلنی واردش کرد تا کاملا متضاد  یعنی تا نهایت پرش کرد به جز اپسیلنی!  
میتواند پیآمد حسنات باشد و یا پیآمد سیئات ولی خود حسنه یا سیئه نیست  و از این دست میتوان مفاهیمی برایش در نظر گرفت. به هر حال پی آمد یک چیز خود آن چیز نیست. نمونه هایی را میآورم  ولی اگر مخالفید نمونه هایی شما بیاورید تا سخنم را مردود کنید.


قُلْ یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ أَسْرَفُوا عَلَى أَنفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِن رَّحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ یَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِیعًا إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ ﴿53﴾
خدا در این آیه وعده به بخشایش  تمامی پی آمد ها ، برای بندگانش را داده است و نه گناهان و نه تمامی گناهان را !

وَلَهُمْ عَلَیَّ ذَنبٌ فَأَخَافُ أَن یَقْتُلُونِ ﴿14﴾
و از سوی ایشان تحت پیگردم پس میترسم که مرا بکشند
قطعا موسی ع حق مظلومی را از ظالم گرفته بود ولی گناهی مرتکب نشده بود و مرگ آن شخص اتفاقی ناخواسته در جریان این کار بود، عقلا  پی آمد ناخواسته سوء یک عمل حسنه، هرگز گناه نیست.

2- ظن     گمان  است . ظرفی است ما بین اپسیلنی بیشتر از کفر مطلق تا اپسیلنی مانده به یقین مطلق  
در حالی که ابن شجری  در صفحه 181 کتاب تخیل کرده است که از واژه های اضداد به معنی شک و یقین است. 

نمونه ها:

وَاسْتَعِینُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ وَإِنَّهَا لَکَبِیرَةٌ إِلاَّ عَلَى الْخَاشِعِینَ ﴿45﴾ الَّذِینَ یَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلاَقُو رَبِّهِمْ وَأَنَّهُمْ إِلَیْهِ رَاجِعُونَ ﴿46﴾
واژه خاشع، مقید است به اپسیلنی بیشتر از کفر مطلق  و مطلق است به اپسیلنی مانده به یقین مطلق، و این مانده به میزان و کیفیت بهره گیری از نماز و صبر

وَإِذَا قِیلَ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَالسَّاعَةُ لَا رَیْبَ فِیهَا قُلْتُم مَّا نَدْرِی مَا السَّاعَةُ إِن نَّظُنُّ إِلَّا ظَنًّا وَمَا نَحْنُ بِمُسْتَیْقِنِینَ ﴿32﴾

در اینجا ظن در برابر یقین نیست که آن را شک ، ریب(شک مستند) بپنداریم ، میگویند : ما آن را جز گمان در نظر نمی آوردیم و ما جستجو کننده تا رسیدن به یقین نبودیم. بسیار محرز است که اگر  گمانشان را فزونی میدادند وجستجو کننده تا رسیدن به یقین میبودند گمانشان آنچنان فزونی میگرفت تا به شک و سپس ریب و سپس قطع و تا نزدیکی یقین برسند البته خود یقین جز با شهود و یگانه شدن با مدرَک حاصل نخواهد شد
برای نمونه درخواست ابراهیم ع برای آرامش و پس از ایمان است امّا یقین نیست زیرا شنیدن کی بود مانند
 

 دیدن، زنده شدن چند پرنده کجا و قیامت حقیقی کجا
وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّ أَرِنِی کَیْفَ تُحْیِی الْمَوْتَى قَالَ أَوَلَمْ تُؤْمِن قَالَ بَلَى وَلَکِن لِّیَطْمَئِنَّ قَلْبِی قَالَ فَخُذْ أَرْبَعَةً مِّنَ الطَّیْرِ ...